Maltako

belatza

Lehen film beltza?.Gehienentzat bederen bai, nahiz eta aurkako iritziak ere  badiren

( Fritz Langen edo Michael Curtizen zenbait film tarteko) .

Film beltz eredugarriena? Zalantza guttiago dago hemen.

Film beltz hoberena? Ba ote da hoberenik?  Tira, zaleendako ikusi beharrezkoa zalantzarik gabe.

IZARA BELTZA honen  zabaleran, ezinbestekoa iruditzen zait film mitiko hau aipatzea.Zergatik? Esanguratsua eta ahaztezina izateko hainbat osagai dituelako.

Oinarrian, nobela beltzeko idazleen artean handienetakoa den Dashiell Hammetten izen bereko idazlanik ezagunena.

Zuzendari eta gidoilari, John Huston .

Aktore nagusiak Humphrey Bogart, Mary Astor,Peter Lorre eta Glady George; gehiago behar?

John Huston gidoilari lanetan hasi zen zuzendari askorentzat, hala nola Wyler, Hawks edo Walhsentzat.  1941 ean, bere film propioa zuzentzeko tenorea zela erabaki zuen eta berak idatzitako film honen gidoia Warner Bross ekoizleari eskeini zion.Ondoren  aurrekontu txiki batekin, filma burutzeari ekin zion.

Protagonista izateko Humphrey Bogart aktore ezezaguna  aukeratu zuen, film honekoa izan baitzen bere bigarren protagonista papera.Bogarten lanak, antiheroi berritsu, zorrotz eta zinikoaren pertsonaia finkatu zuen ondorengo film beltz guztietarako,bere talentu eta baretasunagatik. Hurrengo urtean “Casablanca”n, pertsonaia bera borobildu  eta  Hollywoodeko gailurrera iritsi zen.

Zuzendari bat eta aktore bat elkartuak, beren karrera mitikoaren hasmentako film esanguratsu batean.

Eta ezin  ahantzi,  femme fataleren pertsonaia, Mary Astorrek ongi egiten duena.

Peter Lorre, beste behin aktore bikaina bere pertsonaia limurtzailean, urte haietan ongi makilatua behar zuen homosexual baten paperean, ezin zelako gai hori agerian ikustarazi ( film honetan ez da  bakarra).

Erabat interesgarria, hipnotikoa eta erakargarria da filma,  duen suspense bikainarengatik, nahiz eta erritmoa lasaia izan,  horrela eskatzen duelako narrazio korapilatsuak, non gizakiaren alde beltzena argiratzen den gordinean, samintasun eta ezkortasunez.

Filma Sam Spade San Frantzisko hiriari bizkarra emanez, filmaren lehen zigarreta liatzen  dagoela  hasten da, emakume liluragarri bat  bulegora etortzen zaionean. Haren ahizpa bizizale ingeles batekin desagertu da eta non dagoen jakin nahi du.

Hortik abiatuta istorioa gezur, hilketa, lapurreta eta gaizkile internazional artean korapilatzen da,  altxor baten jabe izateko nahian.

 Spade baliatu nahi dute denek bere probetxurako, baina honek bizirik jarraitzeko ahaleginean, egoerari etekin gehiena ateratzen saiatuko da.

Indarra eta mingostasuna adierazten jarraitzen du filmak, zazpi hamarkada igaro diren arren. Protagonisten morala zikina da. Ez dago ez onik, ez gaiztorik ; inor ez da inoren lagun ;  sosa, alkohol trago edo zigarretaren bat baino haratago, ez dago deus.

Zerbait gordetzen dute beti pertsonaiek, ez dira inoiz egiazaleak.Hori adierazteko etengabe erabiltzen dira enkuadre zoragarriak, argiztapen espresionistak eta argi-itzalak.

Akitzeko, bitxikeria bat.Filmaren sekuentzietan plano pikatu eta kontrapikatu asko erabiltzen dira Bogarten pertsonaia mitifikatzeko eta handietseko,  baita bere garaiera txikia ezkutatzeko.

 

 

Argazki

beltzak