Beñat Irastorza itzultzaile ordiziarra izan da Fred Vargas idazle frantziarraren Debout les morts nobela itzultzeko (H)ilbeltza beka irabazi duen pertsona. Harengana hurbildu gara iritzi eske.

​

Donostiako 1876ko ilbeltzera gonbidatu gaituzu.  Zer da kontatu nahi izan duzuna nobelarekin?

Ageriko narrazioan bonbapean bizi den hiri batean gertatutako hilketa baten ingurukoak kontatzen dira. Hortaz, gerraz, gerren amaieraz, gerraondoaz, norbait hiltzeko dauden hamaika arrazoiez aritu naiz. Aldi berean, ordea, seme-alabak  hil zaizkien gurasoez ari naiz era inplizutuago batez. 

​

Garaiak dokumentazioa handia eskatzen du, baina detaileetan paratu duzu arreta. Traman lagungarria da?

Ordu asko eman ditut dokumentazio-lanetan. Munizioak, toponimia, azpiegiturak, urbanismoa, altzariak … Nire helburua izan da lan hori ez antzematea. Hau da, marko historikoari egiantzekotasuna emateko egindako lana da. Besterik ez. Ez dut lezio historikorik eman nahi izan. Fidel jokatu dut pertsonaien garapenak behar zituen eguneroko eta kanpoko elementuekin. 

​

Kapela saltzailea da ikerlaria. Ez da ohiko ikerlari bat…

Ez da kanonikoa, ez. Kontatzen dudan istorioan era guztietako uniformedunak ageri dira. Soldaduak, boluntarioak, mikeleteak, agintariak… Horiekin harremanetan zegoen zibil bat nahi nuen baina “plaka-rik” gabe. Karlista, liberal, miliziano ala udaletxeko errejidorea izan, den-denek txapela zein kapela bat behar baitzuten.

​

(H)ilbeltza bekari esker edo erruz egin duzu lan hau.  Zer da lagungarri eta zer traba?

Beka akuilu bat da. Niri behintzat lagungarria zait epe eta molde jakin batean lan egitea. Hasi eta segitzeko akuilu ezin hobea. Trabagarria izan litekeen ardura edo agindutako lana bete behar izatea, niretzat behintzat, ez da traba. Arrastoan jarri eta agindutako emaitza ahalik eta txukunen egiten ahalbidetzen dizu bekaren ardurak.

​

Nola sentitu zara nobela beltz bat idazten? Inspirazio nonbait bilatu duzu?

Gustura. Generoak mugatzen duen markoa oso zabala da eta, ondorioz, klixe batzuk onartuta eta beste batzuk hautsita, eroso ibili naiz.

​

Inspirazioari dagokionez… ez dakit. Dokumentazio historikoa handia izan den gisan, sekula baino nobela beltz gehiago leitu dut azken aldian. Menturaz zerbait itsasiko zitzaidan.