Zinema beltzaren mito bat, emakume fatala. Bi hitz separaezin hauek aditzerakoan , nork ez du Rita Hayworth irudikatzen Gildaren paperean edo lehenago, Marlene Dietrich Lolaren errolean Josef von Strembergen “Aingeru Urdina “ filmean, biak gizonen agindupeko giro hertsi eta garratzean, baina gizonak menderatzen , batak bere amorante ohia ( Glenn Ford ) , bertzeak Roth irakaslea.
​
Aipatutako filmak, XX. mendearen lehen erdikoak dira, baina bere protagonistak ez dira historiako lehen emakume fatalak inondik ere. Emakumearen irudi suntsitzaile eta liluragarri honen jatorria ez da zineman bilatu behar , literaturan baizik.
​
Hastapenetan Historiak eta Mitologiak hainbertze adibide eskaintzen digute, Troiako Elena, Circe aztia edo gizonezkoendako gaitz guztien iturria izanen zen, Zeusek sortu zuen Pandora xarmangarria .
​
Baina gaur egun ezagutzen dugun emakume fatalaren imajina XIX. mendeko Ingalaterran, Frantzian eta Belgikan burutzen da, mende horretan mito hau itxuratuko duten hainbertze arrazoi elkartuko direlakoz.
​
Lehendabizikoa talde feministen sorrera eta honek jendartearen zati handi batean eragin zuen artegatasunean . Mugimendu hau 1870eko depresio handiarekin batera hasi zen Erresuma Batuan eta garai bertsuan hartu zuen indarra emakumearen irudi honek poesian eta margolaritzan.
​
Bigarrengoa emakumearen askatasunaren aldeko alderdiek ingeles populazio puritauaren estatusean eragin zuten astindua. Ingeles arrunt eta atzerakoi giro hartan, protestetan aritu ziren emakumeei kaltegarri eta ohore gabeko etiketa paratu zitzaien. Denborarekin New Woman deituriko emakume oldartsu eta sutsu hauek bere eskubideak lortzeko zuzendu zituzten ekintzek eta indarrek beldurra eragin zuten gizonezko anitzengan eta eleberritan eta antzerkian sekulako erantzuna izan zuten ( Ibsenen “Panpinen etxea” adibidez).
​
Hirugarren arrazoia, garai hartan garatu zen industria iraultza basa eta ankerrean aurkitzen ahal dugu, emakumeen prostituzioa ordura arte sekula ikusitako neurrietara ikaragarri areagotu zuena.
Laugarrena, garaiko zenbait pentsalari eta filosofo misoginoen eragina jendarte hartan, tartean Schopenhauer, Nordau, Weininger eta batez ere Nietzsche, bere gizanagusitasunaren aldarriarekin.
​
Akitzeko, mugimendu estetizista eta sinbolistaren partaide anitzen lana, zeintzuk momentuko moda eta zaletasunaren parte izanik, emakume erabat hondagarri baten imajina sortzen lagundu baitzuten. Baudelairek “Les fleurs du mal” poema liburuan “femmes damnés” deitzen die.Emma Bovary edo Anna Kareninak, desioa eta errepresioaren artean borrokatu behar izan zuten ohitura eta ohoreak agintzen zuenaren aurka, lehenbizikoak irabazi artio. Frank Wedekindek 1895 eta 1902aren artean asmatutako Lulu pertsonaiak ,era guztietako harremanak bizi ondoren prostituzioan akitzen du, garaian ezmoral eta arterik gabeko jo zen antzezlanean.
​
Baina, ze itxura eman zioten gizon hauek guztiek emakume kezkagarri honi?
Emakume fatalaren irudi orokorra ez da anitz aldatu denboran zehar . Bere edertasuna ez da bereziki fisikoa , lilura bere anbiguitatean eta agerpen urdurigarrian datza. Liraina eta erakargarria bai, baina ez derrigorrez, erakarpen indarra bere izaeraren alde ilun eta sexualean oinarritzen delakoz eta 1898an Rudyard Kipling poeta britaniarrak “The Vampire” poema argitaratu zuelarik , emakume honi Vamp izena paratu zitzaion , vanpiro izenaren laburdura gisa, hurrupaketa sexual eta ekonomikoaren bidez bere ehizakiaren bizitza xurgatzen duelakoz ; imajina honek film beltzaren aro klasikoan gaur egun hain errotuta dagoen “femme fatala”ren iruditeria finkatzen lagundu zuen.
​
XIX. mendearen akabailan eta XX. mendearen hasmentako kulturan emakume galgarri honen irudia hedatzen joan zen eta Oscar Wilde, Edward Munch, Gustav Klimt eta enparauen obretan agertu zen 1940. hamarkadan komikietan ere bere tokia aurkitu artio ( Will Eisneren “The Spirit”, izaten ahal da adibide bat).
​
Dagoeneko zinema beltzaren erreginak ziren . Baina hau ,bertze baterako izanen da.
