top of page

    Film bat egitean, anitz dira parte hartzen duten profesionalak eta pelikula bat ikusi ondotik,  gustuko izan ala ez,  denok aipatzen dugu aktoreen lana,  gidoia, fotografía, musika…Gehienok, neurri batean edo bertzean, esparru horiek balioztatzeko gai izaten gara, eta  horietatik guztietatik baloratuenetakoak aktoreak izaten dira. Horiena da  ospe handiena,  mito bihurtzeraino.

​

    Baina  badago pertsona bat publikoak gutitan hartzen duena kontuan eta ezinbertzekoa dena: zuzendaria. Ikusle anitzendako ezezagunak izaten dira eta  anitzek ezingo lukete bizpahiru izen baino gehiago gogoratu.Baina zuzendaririk gabe ez dago filmik.Bera da pelikula baten sokak eusten dituen masta. Zuzendari on batek gidoi eskas batekin edo erdipurdiko aktoreekin film on bat egin dezake, alderantziz zaila izanen da.

​

    Arestian aipatutako guztiarengatik eta batzuk aipamen berezia merezi dutela uste dugulako, Izara Beltzeko  hurrengo Izarrak beraiek izanen dira.

Lehenbizikotz, erran beharra dago ez dela egon orain artio genero beltzerat arruntean atxiki den zuzendaririk. Badira bereziki abentura ( Howard Hawks ) edota suspentsea ( A. Hitchcock) jorratu dutenak, baina beltza, zuzendari guztiek bertze generoen artean landu dutena  izan da.Horien  artean  badira  film bat baino gehiago egin dutenak (  Fritz Lang      ) , edota film bakarra egin eta  betirako ospea izan dutenak ( Tay Garnett ,The postman always rings twice).

​

    Zinema beltza gailurrera eraman duten  zuzendari anitz  aipatzen ahal ditugu  , baina hasmenetarako  bat aukeratuko dugu, denen artean maisu eta aitzindari izan delako.

 

 

FRITZ LANG

​

    1890eko abenduaren 5ean Vienan sortu bazen ere, bere zuzendari lana Alemanian hasi zuen 1918 aldera. Ordukoak dira bere film  arrakastatsuenetakoak ,Metropolis, Dr. Mabuse  edo M, Dusseldorfeko banpiroa.

​

    1933an  zuzendu zuen Das testament des Dr. Mabuse pelikulan errealismo eta genero fantastikoa nahasi zituen, gero, Estatu Batuetan eginen zituen genero beltzeko pelikuletan agertuko zen nahasketa bera.

​

    Film hau Alemanian debekatuta egon zen nazismoaren aurkako metaforatzat  hartu zelako.Hala eta guztiz ere ,Hitlerren propaganda zerbitzuko burua zen  Joseph Goebbelsen gonbita  jaso zuen  errejimen berriaren  zinema zuzendari ofiziala izateko.Horren ondorioz, Alemaniatik alde egin zuen  bere emaztea han utzirik.

    Ameriketan bigarren bizitza bat egiteko aukera izan zuen eta Hollywoodeko zinema beltzean eragin zuen  Alemaniatik etorritako bertze zuzendari batzuekin batera.

    Alemaniar espresionismoa ( dekoratuak, itzalak, kontrapikatuak,…)  eta zinema beltza bateratu  zituen bere ikuspuntu berritzailearen bidez; ondorioz, bere filmetan zuri eta beltzeko kontrasteak oso nabarmenak  dira.Bertzalde, bere baitako demonioak eta Estatu Batuetako alde iluna miatu zituen.Zinemaren historiako zuzendari irudimentsuenetako bat izatera ailegatu zen.

​

    Hollywoooden ,hasmentan ez zuen zorterik izan, bi urtez itxoin behar izan baitzuen bere lehen proiektua aintzinera eramateko.Baina gero, zinema beltzan ahantzezinak diren pelikula sorta bat errodatu zuen: You only live once (1937), The woman in the window (1944), Scarlet Street (1945), Secret beyond the door (1947), The big heat (1953), Beyond a reasonable doubt (1956) edota White the city sleeps (1956).

​

    Bere filmetan agerikoa da kritika soziala, justiziarekiko zalantzak  eta bere garaiko gizabanakoaren babesgabetasuna.Fritz Lang errebelde bat izan zen  eta pertsona marjinal eta behartsuen ikuspuntutik abiatuta, bere pelikula guztiek unibertso anker baten  aurka jendakiak egin behar duen borrokaz solastatzen dira.Azkenean, onerako edo txarrerako, arau zuzeneko bidetik aldentzen diren guztiek,  engainu sendoago eta indartsuago  batekin eginen dute topo: ordenaren indarrak.Hauek errealitatea bere onera eramanen dute, arrazoia eduki ala ez.

​

    50eko hamarkadaren akabailan , estudioetako zenbait irizpide komertzialen aurka zegoelako, ekoizle europar baten eskaintza jaso zuelako eta Ekintza Antiamerikarren Aurkako Batzordea   zela eta, Europara itzuli zen zenbait film errodatzera.Han filmatu zituen bere azken pelikulak .Egonaldi horretan Frantziako Nouvelle Vagueko zuzendariek ,Cahiers du cinéma aldizkariaren bitartez berarekiko mirespena adierazi eta zabaldu zuten.

​

    Los Angelesen hil zen 1976an ,baina  bere itzala oraindik zuzendari anitzengan antzematen ahal da.

Hoberenak

​

Double Indemntity

​

Femme Fatale

​

Chinatown

​

Liluragarriak

​

Gilda

​

Argazki

beltzak

  • Facebook - Black Circle
  • Twitter - Black Circle

Egilea : (h)ilbeltza

ilbeltzabaztanen@gmail.com

Baztan, 2015ko udazkena

bottom of page