Raymond Chandlerrek (1888-1959) 51 urte zituen The big sleep, bere lehenbiziko nobela, idatzi zuelarik. Lehenbizikoa izanagatik, alimaleko arrakasta izan zuen eta egilea, bat-batean, genero beltzaren puntako idazleen artean kokatu zuen. Gaur egun, zalantzarik gabe, generoaren klasiko bat da.
​
Nobela idatzi zenetik zazpi urtera, Howard Hawks zuzendariak eleberri honen zinemarako moldaketa eskatu zien garaiko Hollywoodeko hiru gidoilari hoberenetarikoei: Leigh Brackett (Rio Bravo, Hatari ), Jules Furthman (Rio Bravo, To have and have not) eta William Faulkner ( To have and have not, Land of the Pharahos ). Ondorioz, The big sleep arras ongi idatzita, xarmanki zuzenduta eta ezin hobe antzeztuta dagoen film beltza da; baina, gisa berean, zinemaren historiako argumentu korapilatsu eta ulertezinena duen pelikula ere bada.
Eleberrian, Chandlerrek horrela erabaki zuelakoz, irakurleak ez ditu jasoko Philip Marlowe detektibe protagonistak eskuratzen dituen baino argibide gehiago. Estrategia bera erabiltzen du Hawksek ere filmaketan. Sekuentziak Marlowen ikerketaren pasarteak bezala antolatuta daude. Horregatik, Philip Marlowek eszena guztietan hartzen du parte, gertakariak argitzearren. Baina ez du helburua ongi lortuko; ez Marlowek eta ez ikusleak ikerketaren gaia zein den ez dutelakoz sekula asmatuko. Bertzalde, gidoiaren zenbait zatik ez dute tramarekin bat egiten, eta hainbat gertakizun sortuko dira ezerezean akituko direnak. Adibidez, hasmentan gertatzen den hilketaren egilea nor den ez da egundaino garbi geldituko. Zuzendariak berak ere ez zekien nor zen hiltzailea, eta, argibide eske, Chandlerri deitu ziolarik, honek: “…ta neronek ere, zer arraio dakit ba!!”, erantzun omen zion.
​
Baina filmaren garrantzia ez dagokio bere trama bihurriari, lortutako giroari baizik. Ekintza azkar eta elkarrizketa trebeen bitartez, eta argia eta iluna modu sotilean erabilita, Hawksek, maisutasunez, giro kriminal baten deskribapena lortzen duelakoz. Horrez gain,saldukeriek, hilketek, xantaiek eta perbertsioek amesgaizto antzerako bat osatzen dute. Horrela , azaletik itxura bikaina duen maila altuko jendartearen estoldetan barneratzen gaitu.
​
Filmaren tentsioa pelikula iraun bitartean mantentzen da. Tiroketa, musu, maite-jolas, esaldi zorrotz eta hainbat egoera desberdinen artean, ikusleak ez du hatsa hartzeko astirik izanen, hori baitzen Hawksek gehien maite zuena.
​
Solasak arin batean sortzen dira, Chandlerren nobelako elkarrizketa distiratsu, latz, lizun, erakargarri eta nahaspilatuak, Howard Hawksek eta Faulknerrek bikainki asmatu zutelakoz arintzen eta leuntzen. Aunitzetan, solasaldiek eduki erotikoko liskar dialektiko friboloetan akitzen dute. Ahantzi ezina da bi protagonisten arteko lasterketa-zaldien portaerari buruzko elkarrizketa; gibel-asmoz beteriko solasaldi paregabea. Mintzaldi lehor edo dibertigarri hauek ez dituzte protagonistek bakarrik erabiltzen, bigarren mailako pertsonaienak ere filmaren tempoa mantentzen laguntzen dute.
​
Filmatzeko modua xumea eta naturala da, kamara aktoreen begien alturan paratua. Modu soil honen bidez, pertsonaiengandik hurbil sentiarazten gaitu; bat egiten dugu beraiekin tramaren korapiloak askatzeko nahi horretan, gogo bizi eta enpatiaz, argumentuaren zailtasun guztien gainetik.
​
Aktoreen antzezpenak sekulakoak dira; pertsonaiak ongi interpretatzeaz gain, ikusleek miretsiko dituzten arketipoak sortzen dituztelakoz. Filma 1946an errodatu zen ; baina Hawksek eta Warners estudioak pare bat urte lehenago, ia talde berarekin ( Leigh Brackett falta zen), To have and have not film ahantzi ezina errodatu zuten. Film honetan ikusleria liluratu zuen aktore protagonista bikote bera mantentzea erabaki zuten The big sleeperako. Tartean, 20 urteko neskatoa zen Lauren Bacall eta 46 urte zituen Humphrey Bogart ezkondu egin ziren. Horrek , bien arteko tentsio txinpartatsu eta grina sexuala errazten eta areagotzen lagundu zuen. Humphrey Bogartek Marlowen papera ezin hobe antzezten du. Morroi gogor, adoretsu, sorgor eta lotsagabearena egiten du, baina aldi berean zuzen, ironiko eta erromantikoarena ere. Hain dago benetako bere paperean, hain ongi adierazten du pertsonaia existentzialistaren bakardadea, non pistola heltzean eta muturrekoak ematean duen ganora gutxia barkatzen zaion. Bogart Marlow da.Horrenbestez, izan diren, diren eta izanen diren detektibe pribatu guztiak da. Lauren Bacallek, berriz, emakume fatalaren papera borobiltzen du. Handiustea, ziurtasuna, sentsualitatea,boterea eta klasea erakusten ditu; aldi berean, ez du inongo ahalkerik gezurretan behin eta berriz aritzeko. Edozer eta edozeinen gainetik dagoela sinesten du, horregatik, aita eta ahizparekiko harremana harrokeriaz bizi du eta Marlowekiko maitasuna etsipenez onartzen du. Hau guztia gutti balitz, ez dago zinemaren munduan berak bezala bekaina altxatzen duen emakumerik.
​
​
The big sleep film bikaina da, benetan aparta, besaulkian iltzatua uzten zaituen horietakoa.
​
​
​
​
​
​
​
​
